Rất nhiều người từng một thời yêu mến các game thế hệ DOS buộc phải dứt áo ra đi theo thời đại mới từ ngày Windows XP ra đời. Có thể kể một vài trong số đó: Sango, Sango2 (Tam Quốc Chí), MK3, MK4, Journey to the West (Tây Du Ký), Vinyl Goddess From Mars (Nữ thần Vinyl từ sao Hỏa), Mario Teaches Typing... Ban đầu Windows Me, XP vẫn còn hỗ trợ vài sound card ISA nổi tiếng như Sound Blaster AWE 64 Gold bằng trình điều khiển ảo (WDM) nên môt số game vẫn còn chạy lây lất với mode tương thích, nhưng khi sound card PCI xuất hiện thì hồi chuông báo tử cho dòng game này đã đến. Tuy nhiên vẫn còn chút ánh sáng ở cuối đường hầm xuất hiện, đó chính là DOSBox. Chương trình có dung lượng 1 MB, download tại:
http://keihanna.dl.sourceforge.net/sourceforge/dosbox/DOSBox0.63-win32-installer.exe
Chương trình giả lập một bộ Intelx86 PC gồm toàn bộ sound, đồ họa, chuột, modem... cần để chạy các game cũ thế hệ DOS không thể chạy trên những hệ thống hiện đại cài hệ điều hành Windows 2000/2003, XP, Linux và FreeBSD. Không chỉ đơn thuần để chạy game mà về lý thuyết, bất kỳ ứng dụng DOS nào cũng có thể chạy trong DOSBox, nhưng chương trình nhấn mạnh đến những thiết đặt sao cho game DOS chạy mượt mà. Những phương tiện truyền thông, mạng và in ấn vẫn chỉ được hỗ trợ ở bước phát triển ban đầu.
DOSBox xuất hiện với một cửa sổ dấu nhắc lệnh như hệ điều hành DOS trước kia. Tuy vẫn còn thiếu nhiều đặc điểm của DOS nhưng cũng đủ để cài đặt và chạy hầu hết các game DOS cũ. DOSBox còn có một sức sống riêng nhờ cộng đồng hỗ trợ người dùng VOGONS (Very Old Games On New Systems) và diễn đàn chính thức tại http://vogons.zetafleet.com.
Điểm nổi bật nhất của DOSBox là nó rất nhỏ gọn và là một ứng dụng nguồn mở hoàn toàn miễn phí chạy độc lập dưới dạng cửa sổ hoặc đầy màn hình mà không có bất kỳ thay đổi nào cho hệ điều hành.
1. Chuẩn bị: Sau khi tải về và cài đặt DOSBox vào bất cứ nơi nào mình thích như D:\PG\DOSBox, ta cũng tạo một folder như D:\DosGames để chứa các games DOS cũ ưa thích. Thí dụ D:\DosGames\Goddess.
2. Cài đặt ổ đĩa cho DOSBox để chạy game: Chạy DOSBox từ biểu tượng chương trình. Với folder D:\DosGames vừa tạo ở bước 1, về cơ bản ta phải set nó như là một thư mục mới cho DOSBox. Nó trở thành ổ đĩa D:\ của DOSBox. Để làm việc này, ở dấu nhắc DOS, đánh lệnh sau rồi Enter:
mount D D:\Dosgames
Chú ý: Nếu muốn cài đặt một ổ CD-ROM thay vì một folder, hãy đánh lệnh:
mount E E:\ -t cdrom
(Trong đó, E: là ổ CD-ROM, còn ký tự E đầu tiên là tên ổ đĩa mới sẽ được gọi trong DOSBox).
Các lệnh chuyển đến ổ đĩa, chuyển đến thư mục cũng giống như trong DOS cũ, ví dụ để chuyển sang ổ D rồi chuyển sang folder Goddess và đánh lệnh chạy game Goddess:
D: [Enter]
cd Goddess [Enter]
goddess.exe [Enter]
(Thường file chạy chương trình là file *.EXE nằm trong thư mục gốc, nhưng cũng có khi nằm trong thư mục con. Một số game lại chạy chương trình bằng file BAT hay file khác. Vì vậy cần xem file trợ giúp của game để biết chính xác file chạy chương trình).
Lưu ý: nhiều game khi chép vào máy có tất cả các file đều mang thuộc tính read-only nên khi chạy có thể bị báo lỗi, bạn phải gỡ bỏ thuộc tính này.
3. Cải thiện hiệu năng: DOSBox cung cấp một số tính năng sau đây:
Alt+Enter: chuyển qua lại giữa chế độ đầy màn hình và cửa sổ.
Ctrl+F7: giảm số khung hình bị bỏ qua.
Ctrl+F8: tăng số khung hình bị bỏ qua.
Ctrl+F11: làm tốc độ game chậm lại.
Ctrl+F12: tăng tốc độ game bằng cách gia tăng chu kỳ xử lý của CPU, có thể tăng nhiều lần. Tất cả thông số sẽ hiển thị trên màn hình DOSBox nhưng sẽ làm CPU bị làm việc nhiều hơn. Dùng Ctrl+Alt+Del > Performance để xem cho tới khi CPU Usage khoảng 95%. Nếu màn hình bị kéo sọc, cần vào Display Propeties > Settings > Advanced > Monitor chỉnh tần số làm tươi (Screen refresh rate) của 2 chế độ phân giải 320x200 và 640x480 lên 70 - 75 Hz hay cao hơn. Nếu còn kéo sọc thì nhấn Alt+Enter để trở lại chế độ cửa sổ.
4. Những chức năng hữu dụng:
- QuickStart (khởi động nhanh): ta có thể cho chương trình tự động mount và set ổ đĩa bằng cách mở file dosbox.conf trong nhóm biểu tượng chương trình hay trực tiếp trong folder cài đặt DOSBox bằng Notepad. Ở phần [autoexec] cuối file thêm vào:
mount D D:\Dosgames
D:
- Những phím đặc biệt:
Ctrl+F5: chụp ảnh màn hình game (ghi vào folder Snapshot).
Ctrl+F6: bắt đầu hay dừng việc ghi lại âm thanh của game phát ra (ghi vào folder Wave).
Ctrl+F9: tự động đóng DOSBox.
Ctrl+F10: bắt / thả con trỏ chuột (nếu cần dùng chuột bên trong DOSBox).
- Một trục trặc thông thường:
Nếu dùng bàn phím theo chuẩn non-English, dấu \ sẽ không làm việc bên trong DOSBox, đơn giản là dùng dấu / thay thế hay vào Control Panel > Regional & Language Options > Language chỉnh Keyboard tới United States - International.
N. NGHIÊM