A. Ba bước "cấp cứu" cơ bản
1. Dừng mọi công việc đang làm ngay lập tức
Khi bạn lỡ tay xoá một file, trên thực tế file đó vẫn nằm trên ổ cứng như bình thường, chỉ có thông tin “địa chỉ” bị xoá trong hệ điều hành, sẵn sàng ghi đè dữ liệu mới lên. Do đó, ngay khi phát hiện sai lầm, bạn phải dừng mọi công việc ngay lập tức & chuẩn bị cho công tác cứu hộ. Càng cố tiếp tục sử dụng máy, tỉ lệ file bị ghi đè càng lớn, và càng khó cứu chữa.
2. Tìm đúng phần mềm thoả mãn nhu cầu
Có rất nhiều phần mềm giúp bạn cứu được file mà lại hoàn toàn miễn phí, từ Undele Plus, PC Inspector File Recovery, tới Restoration. Trong số này, Undeleted Plus là sản phẩm tốt nhất, với các chức năng “lọc” khiến bạn dễ “điểm mặt chỉ tên” vài file “nhỏ xíu” giữa một đống rác bị xoá thật sự trong ổ cứng. Mặc dù xếp hạng thấp hơn, nhưng Restoration và PC Inspector Recovery không thua kém quá nhiều, nếu không muốn nói là vượt trội trong một số trường hợp – đặc biệt do Restoration là phần mềm portable, sử dụng được ngay trên USB và không cần cài đặt khi sử dụng.
Nếu là người dùng có trình độ, bạn có thể thử qua PhotoRec, sản phẩm tuyệt hảo “cứu” ảnh trên mọi hệ điều hành khác nhau, từ Windows tới Linux và thậm chí .. Mac. PhotoRec không chỉ giới hạn ở “cứu” ảnh – mà còn có thể cứu chữa được gần như mọi loại file khác.
3. Cứu chữa
Sau khi đã tìm được đúng công cụ mình cần, bạn cần quét ổ cứng để tìm “hàng thất lạc”. Quá trình này khác nhau đôi chút với mỗi phần mềm, nhưng về cơ bản, bạn cần chỉ cho phần mềm biết ổ cứng/phân vùng chứa file bị mất, và bắt đầu quét. Sau khi quét , bạn sẽ thấy một dãy dài dằng dặc các file đã bị xoá, cả vô tình hay hữu ý, với những cái tên bị mã hoá khó hiểu. Mỗi phần mềm sẽ có cách giúp đỡ bạn khác nhau, từ “lọc” đuôi file, “lọc” kích cỡ file, hoặc xấu nhất bạn sẽ phải .. lọc bằng tay. Sau khi tìm được “hàng thất lạc”, vấn đề chỉ còn là lưu file ra ổ cứng khác/phân vùng khác.
Đôi khi bạn làm đủ cách mà vẫn không tìm được file - nên đổi sang phần mềm khác để quét lại từ đầu. Nếu vẫn không tìm được, có lẽ bạn nên tìm đến những giải pháp khác, ví dụ như đem tới các dịch vụ cứu dữ liệu chuyên dụng.
Tuyệt đối không “làm liều” nếu bạn không nắm rõ phần mềm mình đang sử dụng. Quá trình quét-cứu file làm không đúng cách có thể vô tình ghi đè lên chính file đang cần cứu, khiến mọi sự trở nên “vô phương cứu chữa”. Dân trí sẽ lần lượt giới thiệu chi tiết từng phần mềm trong thời gian tới.
Hoàng Hải