Đã khi nào các bạn nghe một file mp3 nhưng thông số bitrate hiện trên trình nghe nhạc lại liên tục thay đổi, không có một số xác định như chúng ta thường thấy (thường gặp ở những file nhạc chất lượng cao tải tại các trang web nước ngoài)? Bạn có để ý các thuật ngữ VBR (Variable Bit Rate), CBR (Constant Bit Rate) trong phần thông tin file nhạc (thường đứng trước số bitrate)? Chúng có ảnh hưởng như thế nào đến chất lượng file nhạc không? Hiểu được những vấn đề này sẽ giúp bạn tạo được file nhạc nén có chất lượng cao nhất với dung lượng nhỏ nhất.
n Chọn định dạng nhạc nén
Đây là bước đầu tiên khá quan trọng bởi tính tương thích của thiết bị, chương trình nghe nhạc và chất lượng âm thanh của các định dạng khác nhau ở cùng mức độ nén (bitrate bằng nhau). Theo nhiều thử nghiệm và nghiên cứu gần đây cho thấy, định dạng mp3 có chất lượng thấp hơn các định dạng khác như wma, ogg, acc... ở cùng một bitrate, đặc biệt là ở bitrate thấp. Một file wma có bitrate 96 kbps cho chất lượng hoàn toàn ngang bằng một file mp3 có bitrate 128 kbps. Do vậy, nếu chọn định dạng wma thì dung luợng lưu trữ giảm đến 1/4 mà chất lượng vẫn ngang bằng. Đó là lý do đa số các trang nhạc online trong nước thường lưu file dưới dạng wma. Tuy nhiên, một số máy nghe nhạc chỉ hỗ trợ định dạng mp3 mà thôi.
n Bitrate
Là thông số quan trọng nhất ảnh hưởng đến chất lượng và dung lượng file nhạc sau khi đã chọn xong định dạng, được tính bằng kbps. Bitrate càng cao thì chất lượng âm thanh càng tốt, dung lượng càng lớn và ngược lại. Thông thường mức bitrate trong khoảng 128 - 192 cho chất lượng đủ tốt và cũng thật khó phân biệt chất lượng giữa bitrate192 với 160, tuy nhiên một số ý kiến yêu cầu bitrate đến 320 kbps. Việc chọn mức birate tối ưu chủ yếu do mỗi người quyết định 
bởi không ai có cảm nhận giống ai.
Khi nén một file nhạc, ngoài số bitrate bạn còn có các tùy chọn bitrate khác nhau:
- CBR (Constant Bit Rate): dùng một số birate cố định để mã hóa từ đầu đến cuối bài nhạc. Đây là thiết lập phổ biến của các file nhạc và cũng là thiết lập mặc định của các trình nén nhạc.
- VBR (Variable Bit Rate): sử dụng birate biến thiên tùy theo độ phức tạp và tính chất của tín hiệu gốc mà dùng số bitrate thích hợp, có lúc cao lúc thấp. VBR cho chất lượng cao hơn so với CBR mà dung lượng vẫn có thể nhỏ hơn.
Ngoài ra còn có tùy chọn ABR (Average Bit Rate) cũng tương tự như VBR nhưng có thể chọn trước mức bitrate trung bình.
- Tần số lấy mẫu (Frequency): nên chọn 44.1 KHz khi nén từ CD nhạc, có thể chọn cao hơn với DVD.
- Số kênh: nên chọn Stereo (2 kênh) hoặc Joint Stereo đều được.
Các thông số trên đều có trong phần Settings, Config hay Options của các trình nén file nhạc.
n Kinh nghiệm:
Việc chuyển đổi qua lại giữa các định dạng có giảm chất lượng (lossy) như wma, mp3, ogg, ra... nên hết sức tránh vì chúng đều là dạng nén mất (suy giảm thông tin âm thanh). Càng nhiều lần chuyển đổi càng làm suy giảm chất lượng âm thanh. Tương tự, việc chuyển file nhạc từ birate thấp sang cao chỉ làm dung lượng file nhạc tăng còn chất lượng âm thanh chắc chắn không hề thay đổi. Chỉ bằng việc chọn cách chuyển từ file nén không mất (lossless) hay file gốc (đĩa CD) sang thì chất lượng âm thanh mới được đảm bảo.
Nên chọn bitrate VBR và số bitrate phù hợp khi nén để có chất lượng tốt nhất (với mp3 nên chọn từ 128 kbps trở lên, nếu phải chọn thấp hơn nên dùng wma, ogg... thay cho mp3).
NGUYỄN CÁT ĐĂNG