Trong thời đại công nghệ thông tin, sách điện tử (e-book) tỏ ra có nhiều ưu điểm vượt trội hơn so với các loại sách in thông thường khác nhờ khả năng kết hợp nhiều nguồn đa phương tiện phong phú. Với e-book, bạn không chỉ xem, đọc nội dung mà còn có thể nghe một đoạn âm thanh, xem một video clip minh họa, phóng to một hình ảnh... Và nếu muốn, bạn cũng có thể chỉnh sửa, kết nối với một trang web để mở rộng nội dung, thậm chí còn kiểm tra được kiến thức thông qua các bài test...
Để xuất bản một quyển sách như vậy, ở đây chỉ nói riêng về mặt kỹ thuật, ngoài tư liệu đã có sẵn bạn phải trải qua rất nhiều công đoạn khó khăn từ biên tập nội dung, thiết kế giao diện cho đến công tác quảng bá sản phẩm hay... thu tiền bản quyền. Nhưng giờ đây, với chương trình Desktop Author Professional, chỉ cần ngồi tại nhà, bạn cũng có thể một mình thực hiện tất cả các công đoạn cần thiết cho việc phát hành một quyển sách điện tử chuyên nghiệp để chia sẻ trên mạng, dùng trong công tác giảng dạy, thuyết trình, làm tài liệu huấn luyện hay quảng cáo sản phẩm...
Giới thiệu chương trình
Có thể xem Desktop Author Professional như một “nhà xuất bản” thu nhỏ vì nó có thể thực hiện từ A đến Z các công đoạn phát hành rất nhiều loại “ấn phẩm” như sách điện tử (e-book), tập san (e-brochure), album ảnh kỹ thuật số (digital photo album), các loại thiệp (e - card) hay nhật ký điện tử (e-diary)... Chương trình không chỉ giúp bạn biên soạn nội dung mà còn tạo ra hình thức hấp dẫn thu hút người đọc nhờ khả năng hỗ trợ nhiều loại định dạng media khác nhau. Người đọc có thể lật từng trang sách tương tự như đang dùng một cuốn sách thật, đặc biệt hơn còn có thể tương tác với tác phẩm mà mình đang xem như bấm các nút, mở các liên kết để điều khiển một số hoạt động của e-book. Các sản phẩm do chương trình tạo ra tuy chứa đựng rất nhiều nội dung đa dạng nhưng kích thước lại khá nhỏ gọn nên có thể dễ dàng phát hành trên mạng hoặc chia sẻ qua email.
Là một công cụ đa năng nhưng Desktop Author Professional rất dễ sử dụng do được thiết kế theo kiểu WYSIWYG (What You See Is What You Get = thấy gì có nấy), nên với những tư liệu có sẵn, bạn chỉ cần kéo thả vào khung làm việc, chỉnh sửa bố trí lại cho hợp lý là bạn đã có thể tạo ra những trang sách thật hấp dẫn.
Ngoài ra, Desktop Author Professional còn hỗ trợ cho bạn thực hiện nhiều công đoạn cần thiết khác trong việc “phát hành” sản phẩm của mình như một nhà xuất bản thực thụ: đóng gói, in ấn, upload lên mạng, tạo các phiên bản dùng thử để quảng bá cho e-book, tạo chức năng DRM (Digital Rights Management: quản lý bản quyền kỹ thuật số) tức là yêu cầu người dùng phải thanh toán chi phí bản quyền mới được sử dụng trọn vẹn sản phẩm.
Bạn có thể tìm hiểu thêm thông tin và tải chương trình Desktop Author Professional 6.0.13 bản dùng thử (dung lượng 28 MB) tại trang chủ http://www.desktopauthor.com/ downloads. asp. Ngoài ra, tại đây bạn còn có thể tải các tập tin mẫu (samples) được nhiều người khắp nơi trên thế giới thực hiện về xem để tham khảo.
Sử dụng chương trình
Sau khi tải về và cài đặt bình thường, bạn kích hoạt để vào cửa sổ chính của chương trình. Desktop Author Professional có giao diện tuy không bóng bẩy nhưng khá rõ ràng với hầu hết các nút chức năng và công cụ được bố trí bao quanh khu vực biên tập chính nên khá thuận tiện cho việc thao tác. Cũng giống như hầu hết các ứng dụng khác, menu chính được đặt trên đầu cửa sổ, nhưng bạn không cần quan tâm lắm vì các chức năng trong này đều có thể thực hiện được bằng các nút tương ứng nằm ngay bên dưới. Tại đây bạn có thể tạo một e-book mới, mở các e-book chưa hoàn thành để tiếp tục biên tập, “đóng gói” sản phẩm bằng nhiều định dạng khác nhau, upload sản phẩm lên mạng hay sử dụng các mẫu có sẵn (template). Bảng bên trái bao gồm các công cụ để tạo và thêm bớt trang (Page), đưa các nội dung đa phương tiện vào khung biên tập (Insert), biên tập nội dung (Edit) hay thay đổi các thuộc tính cho các đối tượng được đưa vào (Change). Bên phải là bảng liệt kê các thư mục trên máy tính và hiển thị nội dung các file ảnh đang có trong các thư mục này (rất thuận tiện cho việc kéo thả vào khung biên tập). Phía dưới cửa sổ là các công cụ dùng sắp xếp thứ tự các đối tượng trong khung biên tập. [hình 3]
Trước tiên bạn bấm nút New (Ctrl+ N) để tạo ra một e-book mới, cửa sổ Book Properties sẽ xuất hiện. Tại đây bạn có thể thiết đặt rất nhiều tùy chọn để thay đổi thuộc tính cho e - book, chỉ cần lưu ý một số thiết đặt sau: thay đổi kích thước cho e-book trong 2 ô Width và Height (mặc định có kích thước 960x642 pixels) bạn nên chọn 800x600 để e-book có kích thước phù hợp với nhiều máy tính có chất lượng trung bình, chọn màu sắc cho các bộ phận tại các ô Select ... Color, tốc độ “lật trang” (Page Turn Speed), dùng menu hay không (With / Without menu)... Các mục khác chưa cần thay đổi, vì sau này bạn vẫn có thể mở lại cửa sổ này thực hiện sau. Làm xong bạn bấm OK để đóng cửa sổ. Bây giờ trong khung biên tập đã mở ra một trang sách trống, sẵn sàng để chờ bạn đưa vào các nội dung cần thiết.
Đưa các nội dung media vào e-book
Lần lượt dùng các công cụ trong mục Insert để đưa vào các nội dung media cần thiết, trên khung biên tập sẽ tự động xuất hiện các khung hiển thị cho các nội dung được đưa vào (mặc định sẽ có vị trí ở góc trên bên trái khung này). Bạn có thể dùng chuột để điều chỉnh kích thước cho các đối tượng này bằng cách kéo các nút hình vuông trên các cạnh của khung hiển thị hoặc di chuyển các khung này đến vị trí tùy ý.
- Insert box: đưa vào một khung chữ nhật có màu sắc tùy ý dùng để trang trí, trình bày cho trang sách hoặc tạo các nút bấm liên kết.
- Insert image: thêm hình ảnh vào trang sách để trang trí hoặc minh họa cho nội dung.
- Insert text: nhập các đoạn text để trình bày nội dung cho e-book.
- Insert editable text / image: phần văn bản và hình ảnh có thể thay đổi được ngay cả khi đang xem e-book. Tính năng đặc biệt này cho phép bạn tạo ra những mẫu album ảnh dựng sẵn cho phép người dùng có thể tùy ý đưa vào đó bộ sưu tập ảnh của riêng mình.
- Insert popup image: hình ảnh có thể phóng to để xem rõ chi tiết ảnh hoặc in ấn với chất lượng cao hơn.
- Insert multi-page text flow: các văn bản được phân làm nhiều cột chữ, thuận tiện cho việc trình bày các tạp chí điện tử (e-magazine).
- Insert multimedia: với e-book bạn có thể sử dụng rất nhiều nguồn đa phương tiện khác nhau như flash (swf), video (hỗ trợ các định dạng avi, mpeg, mpg, wmv), quicktime (mov, qt), audio (mid, mp3) kể cả nhúng trực tiếp hay sử dụng ở dạng stream tức là kết nối với một server lưu trữ trên mạng (yêu cầu máy tính phải cài đầy đủ các trình Flash Player, Windows Media Player, Quicktime player và phải có kết nối Internet tại thời điểm đọc sách thì mới hiển thị được nội dung).
Để đưa vào một trong các nội dung đa phương tiện này bạn bấm chọn công cụ Insert multimedia trong mục Insert, cửa sổ Multimedia Dialog sẽ xuất hiện. Tại đây bạn bấm nút Select Multumedia để lựa chọn một file có sẵn trong thư mục trên máy tính. Bạn cần lưu ý thêm các tùy chọn sau:
Embed file inside book: nhúng các file media được sử dụng vào trong e-book khi “đóng gói”. Điều này rất quan trọng nếu bạn muốn gói gọn tất cả các thành phần được dùng vào trong một file duy nhất để tiện sử dụng e-book ở mọi nơi mà không sợ các nội dung này không hiển thị được.
Start play automatically: tự động phát đoạn phim được nhúng vào e-book.
Nếu file được đưa vào là một đoạn video bạn có thêm tùy chọn Show controls để có thể nhúng thêm bộ điều khiển video vào màn hình hiển thị khi xem e-book, giúp bạn dễ dàng hơn trong việc phát, dừng hay điều chỉnh âm lượng cho đoạn phim. Ngoài ra bạn còn có thể tự tạo bộ điều khiển với các nút để phát, dừng hoặc tạm dừng (Play, Stop hoặc Pause) sẽ trình bày ở phần sau.
Trường hợp muốn sử dụng một đoạn phim dạng stream có nguồn gốc từ Internet để có nội dung luôn được cập nhật, trước tiên bạn phải bỏ chọn tại ô kiểm Embed file inside book, nhập địa chỉ trang web chứa file video đó vào mục File location (chú ý phải dùng link trực tiếp đến file đó chẳng hạn http://www.khoahocphothong.com/video/tulieu.wmv, tức là phải có tên file đi kèm với phần mở rộng với các định dạng được hỗ trợ thì mới sử dụng được).
Biên tập các thành phần media trong e-book
Cũng như hầu hết các trình biên tập khác, Desktop Author Professional cũng cung cấp đầy đủ các công cụ để biên tập như Copy, Cut, Paste, Delete... Bạn có thể tìm thấy các công cụ này tại mục Edit trong bảng công cụ phía trái cửa sổ. Ngoài ra còn có các công cụ cần thiết khác để điều chỉnh thuộc tính cho các đối tượng được đặt tại mục Change cũng tại bảng này. Cần chú ý các công cụ sau:
- Change link: thay đổi thiết đặt cho các liên kết tại các nút, text hay một hình ảnh. Đây có lẽ là một chức năng đáng giá nhất của chương trình mà nếu khéo vận dụng bạn cũng có thể tạo ra những “ứng dụng” nho nhỏ cho phép người dùng có thể tương tác (bấm nút để điều khiển một tác vụ hoặc liên kết đến một trang web nào đó) mà không đòi hỏi phải gõ một dòng code nào cả!
Muốn tạo liên kết cho một đối tượng bạn chọn nó trong khung biên tập rồi bấm chọn công cụ Change link để mở hộp thoại Link editor, tại đây bạn chọn một kiểu liên kết trong ô Link type (tức là chọn tác vụ được yêu cầu thực hiện khi bấm chuột vào nút hay liên kết này).
- Change transparency: công cụ cho phép thay đổi độ trong suốt cho một màu được chọn, rất hữu ích trong việc loại bỏ hình nền cho một đối tượng ảnh.
Trong mục này còn có nhiều công cụ khác như Change Scale (thay đổi kích thước), Position (vị trí), Image (hình ảnh)... nếu không cần độ chính xác tuyệt đối bạn nên dùng chuột để thực hiện mà không cần sử dụng đến các công cụ này.
Sắp xếp các đối tượng trong trang
Trong cùng một trang sách nếu có rất nhiều đối tượng được đưa vào, bạn cần sắp xếp thứ tự cho chúng. Bạn có thể tìm thấy các công cụ như Send to top (đặt lên trên cùng), Up one layer (lên trên một lớp), Align left (canh lề trái)... tại thanh công cụ ở phía dưới cửa sổ. Bấm chọn vào các đối tượng cần sắp xếp rồi dùng các nút này để cân chỉnh vị trí cho chúng.
Thêm trang cho e-book
Khi một trang sách đã chứa đầy nội dung, bạn có thể tạo thêm các trang mới bằng cách sử dụng các công cụ tại mục Page. Ngoài ra ,trong lúc biên tập để di chuyển từ trang này sang trang khác bạn cần dùng tới các nút Previous page, Next page hoặc Goto page để thực hiện. Lưu ý với phiên bản dùng thử, bạn bị giới hạn chỉ được phép tạo 2 trang sách mà thôi.
Sử dụng chức năng tạo form (EazyForm)
Với chức năng đặc biệt này bạn có thể tạo ra trên trang sách của mình các nội dung có dạng biểu mẫu để sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau như tạo các bài tập kiểm tra (quiz, test), điều tra tiếp thị sản phẩm, dịch vụ hỗ trợ khách hàng, nhận ý kiến phản hồi từ khách hàng... (Các bạn có thể tìm hiểu thêm trong quá trình sử dụng).
Sử dụng các mẫu Template và Buttons:
Để giúp người dùng nhanh chóng thực hiện các e-book có hình thức chuyên nghiệp hơn, Desktop Author Professional còn cung cấp cho bạn khoảng hơn 500 mẫu sách, album, 100 mẫu nút bấm... làm sẵn. Bạn có thể tham khảo hoặc sử dụng chúng trong các e-book mà không phải mất công làm lại từ đầu (trong bản dùng thử, chương trình chỉ cung cấp một số mẫu hạn chế chứ không đầy đủ như bản chính thức).
Tạo e-book có hình dạng độc đáo
Một tính năng khá hay của chương trình là cho phép bạn tạo ra những e-book có hình dạng tùy ý (trong khi đa số các chương trình cùng loại chỉ có thể tạo ra những e-book theo kiểu cửa sổ thông thường) và cách thực hiện cũng khá dễ dàng: tạo độ trong suốt cho một màu sắc được chọn, nghĩa là phần trang sách có màu sắc đã chỉ định sẽ không còn hiển thị khi e-book đang được xem. Điều này sẽ khiến cho e-book giống như bị cắt mất phần trang bị che phủ bởi màu này, nên tùy theo thiết kế của bạn e-book sẽ có hình dạng bất kỳ.
Để thực hiện trước tiên bạn tạo một đối tượng có một màu duy nhất (chẳng hạn như dùng công cụ Insert box để tạo một khung có màu cam) và đặt vào vị trí mà bạn muốn “xén” trang sách. Tiếp đến bấm vào nút Properties trên giao diện chương trình để mở cửa sổ Book Properties. Tại đây tìm đến mục Book Transparency, bấm nút Settings để mở cửa sổ này. Đánh dấu kiểm vào ô With Transparency rồi bấm nút Select ngay bên cạnh để chọn màu cần “xén” đi trên trang sách. Chú ý chọn màu cho chính xác (nếu cần dùng công cụ Pick color để lấy mẫu) thì mới tạo ra kết quả mong muốn. Bấm OK để đóng cửa sổ này.
Đóng gói ebook:
Sau khi đã thực hiện xong phần biên tập nội dung và trình bày cho e-book, bạn có thể bấm vào nút Page Preview để xem thử kết quả. Nếu chưa làm xong bạn có thể lưu lại để tiếp tục thực hiện sau này bằng cách bấm vào nút Save (lưu ý chọn định dạng *.dml thì mới có thể biên tập tiếp). Còn nếu đã hài lòng với tác phẩm của mình bạn sẽ “đóng gói” để hoàn thiện sản phẩm.
Tùy theo mục đích sử dụng bạn có thể chọn đóng gói e-book của mình theo nhiều kiểu khác nhau:
- Package EXE: gói gọn tất cả các thành phần tạo nên e-book vào một file exe duy nhất, rất thuận tiện trong việc sử dụng e-book trên mọi máy tính mà không cần cài thêm phần mềm hỗ trợ.
- Package DNL: DNL là một định dạng cho e-book chỉ chứa dữ liệu, và khi đọc phải cần đến một trình xem riêng. Desktop Author Professional cho phép bạn tải về trình xem file DNL này có tên DNL Reader (dung lượng 1.08 MB). Bạn vào menu DNL Reader > Get DNL Reader để tải về.
- Package DRM: tạo các e-book dùng thử chỉ cho phép đọc được một số trang, nếu muốn xem đầy đủ phải kích hoạt bản quyền (tính năng này chỉ có trong Desktop Author Professional phiên bản chính thức).
- Package SCR: biến e-book trở thành một trình bảo vệ màn hình (screensaver).
- Package EXE DNL DRM: tạo e-book với định dạng exe có yêu cầu kích hoạt bản quyền, có thể tự chạy mà không cần đến chương trình đọc DNL Reader.
Công tác phát hành:
Sau khi đã hoàn thành e-book của mình, bạn có thể lựa chọn nhiều cách phát hành để sản phẩm có thể “đến tay” bạn đọc:
- Xuất bản trên web (Publish): nếu có một trang web sử dụng giao thức FTP, bạn có thể upload e-book của mình lên đó để mọi người có thể xem bằng trình duyệt.
- Upload lên web (Upload): upload lên một server lưu trữ để mọi người có thể tải về sử dụng.
- Gửi kèm qua email: đính kèm qua email như một file bình thường.
Một số thiết đặt quan trọng khác (Book properties):
Ngoài các chức năng chính đã trình bày ở trên, Desktop Author Professional còn cho phép bạn tùy chỉnh rất nhiều thiết đặt khác cho e-book như thay đổi màu sắc cho trang sách hoặc bìa, font chữ, vô hiệu hóa một số chức năng điều khiển khi xem e-book như gửi email, lưu lại thay đổi, tìm kiếm, in ấn, thiết đặt thời hạn sử dụng, giới hạn bản quyền... Bạn có thể mở cửa sổ Book properties để thực hiện và tìm hiểu thêm.
NHẬT TÂN