Máy khởi động lại (restart) thay vì tắt máy (shutdown) theo yêu cầu
Sự cố này là do trục trặc trong quá trình tắt máy và Windows phản ứng lại bằng cách khởi động lại hệ thống. Bạn có thể khắc phục được hiện tượng này bằng cách vào Start, Run (hoặc chỉ cần chọn Start trong Vista), gõ lệnh sysdm.cpl, và nhấn Enter. Nhấn vào thẻ Advanced và chọn tiếp nút Settings nằm bên dưới phần “Startup and Recovery”, rồi bỏ nút chọn “Automatically restart”.
Nếu làm theo cách trên, bạn có thể ngăn không cho quá trình nhẫm lẫn giữa “Restart” và “Shutdown” diễn ra nhưng lại không giải quyết tận gốc vấn đề. Hệ thống vẫn báo lỗi mỗi lần bạn chủ định tắt máy. Trong trường hợp đó, bạn nên sử dụng phần mềm Easy CD Creator 5 của Roxio.
Nói chung những sự cố kiểu trên thường do trục trặc phần cứng và phần mềm điều khiển (driver). Nếu vấn đề phát sinh ngay sau khi bạn cài một thiết bị ngoại vi mới, hoặc nâng cấp một driver cũ, thì bạn cần gỡ bỏ chúng và đưa về trạng thái ban đầu. Hãy kiểm tra trên website của nhà cung cấp thiết bị để download những bản driver mới nhất cho phần cứng, hoặc sử dụng trình Device Manager của Windows để đưa driver về trạng thái ban đầu.
Máy tính treo tại màn hình khởi động của Windows
Trước hết bạn cần xác định nguyên nhân là do Windows hay do phần cứng. Hãy cố xác định xem Windows treo tại thời điểm chính xác nào. Nếu Windows khởi động trước rồi sau đó mới đến hiện tượng này thì có nghĩa file khởi động hoặc một thành phần nào đó của Windows gặp trục trặc. Còn nếu mọi thứ bị “đóng băng” trước khi máy tính tải Windows từ ổ cứng thì nguyên nhân sẽ là phần cứng.
Nếu bạn không chắc trục trặc phát sinh từ đâu thì tốt nhất hãy cô lập chúng bằng cách khởi động từ ổ CD, DVD hoặc ổ flash. Tuy nhiên, nếu vấn đề này không thường xuyên xảy ra cũng làm cho nhiệm vụ phát hiện trở lên khó khăn hơn; bạn có thể phải thực hiện cách khởi động này hàng ngày trước khi có thể tự tin kết luận rằng vấn đề là ở ổ cứng của máy tính.
Nhiều khi thủ phạm có thể là thiết bị khởi động chứ không phải bản thân ổ cứng. Nếu máy tính cố khởi động từ ổ CD/DVD trước (thay vì ổ cứng) thì chỉ cần một nhược điểm nào đó trong các ổ này cũng kiến cho quá trình khởi động bị ảnh hưởng ngay cả khi ổ đĩa hoàn toàn rỗng. Đó cũng là trường hợp xảy ra đối với các cổng USB và ổ đĩa mềm.
Để xác định xem ổ nào là nguyên nhân, bạn cần vào phần BIOS để thay đổi lại trật tự khởi động (từ đĩa mềm, ổ cứng, ổ CD/DVD hay từ ổ USB). Do các BIOS là khác nhau nên không thể đưa ra một hướng dẫn chính xác cho phần thay đổi trật tự khởi động nhưng nói chung khi đã vào được BIOS, bạn chỉ cần nhìn trong phần “Boot Options” hoặc “Boot Order” là thấy chúng. Hãy đưa ổ cứng lên đầu danh sách làm thiết bị khởi động đầu tiên, rồi lưu lại thay đổi và thoát ra ngoài. Bằng cách thay đổi trật tự các ổ khởi động, bạn có thể phát hiện được vấn đề do đâu.
Nếu tất cả những thử nghiệm trên cho thấy trục trặc do ổ cứng thì bạn sử dụng trình kiểm tra lỗi và phân mảnh ổ cứng. Bạn sẽ không phải tìm đâu xa bởi công cụ này có sẵn trong Windows. Mở Windows Explorer rồi nhấn chuột phải vào ổ C (ổ cài hệ điều hành), chọn Properties, Tools. Khi nhấn vào phần Check Now bên dưới “Error-checking”, bạn cần chọn cả phần “Automatically fix file system errors” trước khi nhấn nút Start. Nếu Windows báo cáo không thể thực hiện bước kiểm tra này do ổ đĩa đang sử dụng, thì bạn chọn nút Yes (trong Windows XP), hoặc đánh dấu chọn vào Schedule disk check (trong Vista) để hệ thống thực hiện công việc này trong lần khởi động kế tiếp.
Nếu bước tiến hành trên vẫn chưa khắc phục được vấn đề, và máy tính vẫn bị treo cứng trước khi logo Windows xuất hiện, thì bạn hãy mở thùng máy ra (nếu là desktop) rồi kiểm tra cáp ổ cứng với bo mạch, và cáp nguồn xem chúng có gắn chặt hay không. Ngoài ra, bạn cũng cần tính tới việc thay thế cáp cắm này. Nếu là laptop thì quy trình sẽ phức tạp hơn, và tốt nhất là bạn mang chúng tới một người có hiểu biết về máy tính xách tay.
Nếu logo Windows xuất hiện nhưng sau đó là treo cứng thì vấn đề có thể là do chuỗi khởi động hoặc tự động tải (autoloading) bị lỗi. Bạn kiểm tra bằng cách vào Event Viewer (từ Start, Run, gõ lệnh eventvwr, rồi nhấn Enter) để xem. Phần cửa sổ bên trái, bạn chọn System; và trong phần cửa sổ bên phải (đối với XP) hoặc ở giữa (đối với Vista), bạn hãy nhấn đúp vào những sự kiện bị đánh dấu cờ đỏ và xem phần báo lỗi. Nếu hộp thoại này không cung cấp đủ thông tin bạn cần, thì hãy nhấn vào đường URL trong hộp mô tả (XP) hoặc nhấn vào đường link Event Log online Help (Vista) để được trợ giúp (máy tính phải kết nối Internet).
Cuối cùng, bạn cần xem xét việc chỉ cho phép một số chương trình nhất được khởi động cùng máy tính. Hãy sử dụng chương trình Startup Delayer miễn phí của R2 Studios để thực hiện điều này.
Đăng nhập thẳng vào Windows mà không cần mật khẩu
Thực ra đây không phải là trục trặc mà chỉ là một bước giúp bạn tiết kiệm thời gian mà thôi. Việc Windows yêu cầu mật khẩu đăng nhập chỉ với một lý do duy nhất là nhằm bảo vệ bạn. Nếu ai đó có thể truy cập vào máy tính như là bạn thì họ sẽ tiếp cận được các tệp tin mã hóa, gửi e-mail dưới danh nghĩa là, và truy cập vào những website mà bạn thường vào, hay thậm chí là thực hiện cả những giao dịch trực tuyến với số thẻ tín dụng của bạn.
Bạn có thể tự bảo vệ mình bằng cách đặt mật khẩu cho từng ứng dụng. Chẳng hạn như có thể thiết lập mật khẩu cho e-mail, hoặc đưa toàn bộ những tệp tin nhạy cảm vào một khu vực riêng (có thể sử dụng phần mềm TrueCrypt để thực hiện điều này). Việc loại bỏ mật khẩu đăng nhập sẽ khiến cho máy tính mất đi một lớp bảo vệ quan trọng.
Tuy nhiên, nếu chỉ có mình bạn sử dụng chiếc máy tính đó, hoặc bạn hoàn toàn tin tưởng vào một ai đó thì việc tắt cơ chế đòi hỏi mật khẩu đăng nhập của Windows sẽ giúp tiết kiệm khá nhiều thời gian và không gây hại gì. Để thực hiện đều này, bạn chỉ cần bắt tính năng mật khẩu đi là xong! Bạn vào Start, Run, gõ lệnh control userpasswords2, và nhấn Enter, rồi bỏ dấu chọn trong phần “Users must enter a user name and password to use this computer”.
Khi nhấn OK hoặc Apply, một hộp thoại sẽ bật ra hỏi bạn tài khoản đăng nhập nào sẽ không cần mật khẩu. Khi đó chỉ cần gõ tài khoản đăng nhập và mật khẩu một lần và bạn sẽ không cần phải mất công nhập mật khẩu mỗi lần máy tính khỏi động vào Windows.